Kurtların büyüttüğü yabanî çocuklar, köpeklerin ve ormandaki maymunlarla büyüyen çocukların kıssaları hepimizi şaşırttığı üzere hayvan psikologları Luelle Kellogg ve eşi Winthrop Kellogg’u da etkilemişti. Bir türlü mana veremedikleri bu çocukları anlamak, bir nevi hayvanların etkileşim yolunu çözümlemek istediler. Bu sebeple Kellogg çifti, kendi hayvan deneylerine başladı. Bilhassa Winthrop Kellogg, 1900’lü yılların başından ortalarına kadar zeki hayvan tiplerini keşfetmeye onlarla muahedenin ve onları anlamanın gizemine kendini adamıştı. Uzun yıllar üniversitede hayvan uyarıcı laboratuvarında çalıştı. Hayvanlar üzerinde sayısız deneyler yapıyor her seferinde merakı ve ilgisi gün geçtikçe artıyordu. Fakat yaptığı bir deney herkesin kanını donduracaktı.

OĞULLARINI DENEK OLARAK KULLANDILAR

Tarihler 1931 yılını gösterdiğinde Kellogg, çalışmalarını ilerleterek primatlar üzerinde araştırma yapmak istedi. Bunu bir deneye dökmek istiyordu ve eşi Luella ile yapacağı deneyi planlamak için hazırlıklarına çoktan başlamıştı. Gereksinimleri olan şeyler ise aslında çok kolaydı.

Bir şempanze ve küçük bir çocuk, onların deneyi için kafiydi. Yedi buçuk aylık Gua ismindeki şempanzeyi sahiplenmeleri de çok kolay olmuştu. Ancak denek olarak küçük bir çocuğu bulmakta bir epey zorlanıyorlardı. Bunun üzerine Kellogg ailesi herkesi dehşete düşürecek bir karar aldı: Kendi çocuklarını denek olarak kullanacaklardı. Böylelikle çocuğun ve şempanzenin gelişimini rahatça gözlemleyebilir ve şempanzenin kendi çocuklarına benzeyip benzemeyeceğini test edebilirlerdi.

GUA AİLENİN BİR ÜYESİ OLDU

Sahiplendikleri şempanze Gua’ya oğulları Donald’dan farklı bir muamele göstermeyeceklerdi. İkisi de adeta ağabey-kardeş üzere yetiştirilecekti. Gua, Donald’ın sahip olduğu her şeye sahip olacaktı. Ona bir bebeğin öğrenme vazifeleri veriliyor, 9 aylık çalışma boyunca bebek kıyafetleri ve bezi giydiriliyordu. Adeta bir insanmışçasına Gua’ya tansiyon, hafıza, beden büyüklüğü, karalama, refleksler, derinlik algısı, seslendirme, hareket, güç, sorun çözme, kaygı, istikrar, oyun, itaat, kavrayış, lisan yeteneği, dikkat mühleti, gıdıklanmaya reaksiyonlar üzere bahisleri içeren kapsamlı bilimsel deneyler yapıldı.

Bir müddet sonra şempanze Gua, Donald’a kıyasla birçok testte daha muvaffakiyet oldu. Gelişimi herkesi hayrete düşürüyor, fizikî gücü ve motor marifetleri akılalmaz bir halde ilerliyordu. Gua, Donald’a kapının altından insanları gözetlemeyi dahi öğretmeyi başarmıştı.

İNSAN MİMİKLERİNİ DAHİ TAKLİT EDİYORDU

Gua’nın adeta küçük bir çocuktan farkı yoktu. Yatağa yatırıldığında çocuk üzere ilgi istiyor, sarılmaya çalışıyor ve öpücükler veriyordu. Duygularını mimikleriyle belirli etmekten de çekinmiyordu. İnsanların yüz tabirlerini taklit etmekte epey başarılıydı. Hatta Donald’dan daha süratli gelişim gösteriyordu.

Donald daha emeklerken Gua dik bir formda yürümeye başlamıştı bile. 20 kolay komuta karşılık verebilen Gua’nın farklılıkları vakitle ortaya çıktı. Donald insanları yüzlerinden ve fizikî manzaralarından tanırken, Gua onları kokularından ve giydikleri kıyafetlerden tanıyordu.

Üstelik Donald yavaş yavaş konuşmaya da başlamıştı. Gua haliyle bağlantı kurmakta Donald kadar başarılı değildi. Görünüşe nazaran Gua erken misyonlarda eksiksiz olsa dahi sonunda beyni Donald’ın bilişsel gelişimine ayak uyduramayacaktı.

Ancak bir şempanzeyle kardeş üzere büyümek Donald’ta kapanmayacak hasarların açılmasına sebep oldu. Küçük çocuk evvel şempanzenin seslerini taklit etmeye başladı. Şempanze hareketleri sergilemekten geri kalmayan Donald, yemek gördüğünde çığlık atıyor, ısırıyor ve gün geçtikçe daha fazla şempanze üzere davranmaya devam ediyordu.

İKİSİNİN DE KISSASI ACI SONLA BİTTİ

Deney beklenenin bilakis sonuç vermeye başlamıştı. Böylelikle 9 ay içinde süratle deney durduruldu. Deney bittikten sonra adeta ailenin bir üyesi olan Gua, kafese tıkılarak Florida’daki Primat Araştırma Merkezi’ne gönderildi. Davranış deneyleri için kullanılan Gua adeta bir laboratuvar primatı haline gelmişti. Sıcak bir yuvadan soğuk kafeslere tıkılan Gua, bir yıl bile dayanamadan hastalandı ve öldü.

Donald’ın bahtı ise Gua’nınkinden farksız değildi. Hayatının 9 ayını bir şempanzeyle kardeş üzere geçiren Donald, geçtiğimiz sene 42 yaşında hayatına son verdi. Birçok kişi deneyin tesirinden çıkamadığı için hayatına son verdiğini düşünse de gerçek sebep şimdi bilinmezliğini koruyor.