Deprem Uzmanı Prof. Dr. Şükrü Ersoy, CNN Türk yayınında son devirde artan 4 ve üzeri büyüklükteki zelzelelere ait açıklamalarda bulundu.
ARTAN ZELZELELER NEYİN HABERCİSİ
Prof. Dr. Şükrü Ersoy’ın açıklamaları şöyle:
“Günlük zelzele aktivitemiz var. Her iki günde bir hissedilebilir. Yani 4’ün üzerinde zelzele rastgele bir bölgemizde devreye girebiliyor. Bir ölçü artmış üzere görünüyor. 6 Şubat’tan bu yana geçen şu güne kadar 3 yılda meydana gelmesi gereken zelzele sayısı 10 ayda meydana geldi. Bu büyük bir artış.
Her sarsıntı haberinin oluşum kıssası birbirinden farklı. Antalya’da Korkuteli civarında bir tane, Alanya açıklarında bir tane sarsıntı olmuştu. Bu bizim topraklarımızın, Anadolu kıtası üzerinden olan bir zelzele değil. Bu iki sarsıntı 95-100 km derinde. Bizim o kadar kırılacak bir kabuğumuz yok. Ne o vakit? Bu Akdeniz içerisinde Afrika kıtasının Anadolu’nun altına daldığı sert kütle içinde meydana geliyor.
Bu dalma sonucunda bir zelzele olduğu vakit merkez üssü bize denk geliyor. Bunu Datça’da, Muğla’da, Antalya civarında yaşıyoruz. Bu gerçek Anadolu topraklarındaki sarsıntılar değil. Balıkesir’de, Marmara’daki öteki yerlerdeki sarsıntılar daha farklı yorumlanmalı. Bunlar bizim topraklarımızda meydana gelen sarsıntılar. Elbette bir zelzele bölgesiyiz lakin küçük ölçekte bu zelzeleleri oluşturacak düzenekler birbirinden farklı.
Tetikleyici alanlar komşu alanlar olabilir. Hatay’daki sarsıntının İzmir’deki sarsıntısı tetiklemesi mümkün değil.
TETİKLEME İHTİMALİ OLAN BİR SARSINTI VAR MI?
Marmara’da yakın vakitte bir zelzele bekliyoruz. Bu 99’un tetiklemesi, Marmara Denizi’nin içerisinde 99’daki iki sarsıntı bir tansiyon yükledi. Tansiyon sonucunda Marmara Denizi’nde esasen müddet dolmuştu biraz daha öne çekti.
Geçenlerde Avşa açıklarında zelzele meydana gelmişti 4’ün üzerinde. Bu bölgedeki sarsıntılar daha farklı, karşıt köşe yapabilir. Biz kuzeyde zelzele beklerken güneydeki kollar üzerinde de sarsıntılar meydana gelebilir.
SON OLAN ZELZELELERİN TETİKLEME POTANSİYELİ VAR MI?
Marmara için konuşuyorsak buradaki zelzelelerin tetiklenme talihi yok. Bu yalnızca Marmara Bölgesi’nin ne kadar canlı olduğunun göstergesidir.
Batı Anadolu ve Ege Bölgesi’nde 1970’ten beri büyük sarsıntı yok. Orada da büyük zelzele potansiyelini vurgulamadan geçemeyeceğim.
Marmara Bölgesi büyük yıkımlara aday yer olduğu için daha fazla konuşmamız gerek. İki büyük zelzelenin akabinde Düzce Sarsıntısına gelecek olursak birinci sarsıntı 7.4 büyüklüğündeydi. Büyük bir yıkım yarattı. 17 binden fazla vatandaşımız hayatını kaybetti. Milat olsun dedik, iki şey söyledik: Zelzelenin iki ucunda yeni tansiyonlar var. Bir tanesi Marmara Denizi’nin içerisinde, başkası Seviyeye gerçek olan kesim. 12 Kasım’da orada bir zelzele meydana geldi ki o zelzelenin alandaki izlerine baktığımızda 17 Ağustos sarsıntısı ile 12 Kasım sarsıntısı tıpkı anda olacakmış.
1999 zelzelelerinin olduğu yer, Sapanca’nın içinden geçen fayzon kırıldı. Bu iki zelzele 3 ay ortayla tekrarlanan zelzele aslında tek zelzele olarak karşımıza çıkabilirdi. Kuzey Anadolu fayının bu bölgedeki karakteri 1 yıl içerisinde ikili sarsıntı olabiliyor. 1766 yılında ikili sarsıntı var. 1999’da ikili sarsıntı var. Şayet Kocaeli sarsıntısı ve Seviye zelzelesi birlikte olsaydı 17 bin can kaybından değil de biraz daha farklı bilançodan kelam etmek zorunda kalabilirdik. Tahminen 7.8 büyüklüğünde bir zelzeleden kelam edecektik.
MARMARA’DA BEKLENEN SARSINTININ KAÇ BÜYÜKLÜĞÜNDE OLMASI ÖNGÖRÜLÜYOR?
En makûs senaryoyu düşünmemiz gerekir. Marmara Denizi’nde Kuzey Anadolu fayı üzerinde olabilecek zelzelenin büyüklüğü 7.5 olarak düşünülmektedir. Tarihi süreçlerde benzeri zelzeleler var. 1766 zelzeleleri epeyce yüksek. 7.5 büyüklüğündeki zelzelesi bekleyebiliriz.
Marmara İstanbul’dan ibaret değil 30 milyon nüfusa yakın Türkiye’nin kıymetli bölümünün yaşadığı bölge burası. Yalnızca İstanbul’da bile 5 milyon bağımsız ünite var. Riskli bina sayısı 300 bin civarında. Önümüzdeki vahim bir tablo var.
En büyük hasarlar kıyı bölgelerinde olacak. Nüfus yoğunluğu kıyılarda çok fazla. Kuzeye gitgide elbette azalacak bu. Sağlam binalarda ise rastgele bir şey olmama durumu olabilir.
Tüm Marmara’yı kazdık gördük ki Tsunami’nin izleri var. Tarihî süreçler içinde delilleri da var. Birden fazla kayıtlarda bile var. Son 3 bin yılda 35 civarında büyük Tsunami var. 1 metre bile öldürücü derinliktir. Kıyıdan içeri 100 metre girip geri çekildiğinde büyük bir yıkım yaratabilir. Bu senaryolar yapılmış durumda.
