DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR) tarafından hazırlanan ve 3 Kasım 2023 tarihinde yayımlanan “Dört aylık resmi enflasyon yüzde 30‘a yaklaştı!” raporunda çarpıcı bilgiler yer aldı.
TÜİK’in tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık yüzde 61,4 olurken, yeniden TÜİK’e nazaran yıl başından bu yana fiyatlar yüzde 55 arttı. Son dört ayda (temmuz-ağustos-eylül-ekim) fiyatlar yüzde 29,4 arttı. Resmi bilgilere nazaran 2003’ten bu yana ortalama fiyatlar 17,5 kat, besin fiyatları 25 kat arttı.
DİSK AR’ın raporuna nazaran resmi enflasyon yükselmeye devam etse de halkın yaşadığı enflasyonu hâlâ yansıtmıyor. Emekliler ve dar gelirlilerin besin enflasyonu yüzde 88’le yüzde 113 ortasında. Raporda “TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya karşın yargı kararını uygulamıyor ve husus fiyat listesini açıklamıyor” denildi.
ENFLASYONDA TIRMANIŞ SÜRÜYOR
2023 Ekim periyoduna ilişkin TÜİK Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) 3 Kasım 2023’te yayımlandı. TÜİK bilgilerine nazaran TÜFE’deki (2003:100) değişim 2023 Ekim’de bir evvelki aya nazaran yüzde 3,43, on iki aylık ortalamalara nazaran yüzde 54,26, bir evvelki yılın aralık ayına nazaran yüzde 55 ve bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 61,36 oldu.
Yılın ikinci yarısı için memur maaşlarına ve emekli aylıklarına yapılan artırım eridi. Resmi enflasyondaki tırmanış sürüyor.
Yargı kararına karşın husus fiyat listesi açıklanmıyor
TÜİK, Ekim 2023 periyodunda besin enflasyonunu yüzde 71,99 olarak açıkladı. Lakin bu enflasyon halkın hissettiği gerçek enflasyonu yansıtmaktan hayli uzak bir oran. TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya karşın yargı kararını uygulamıyor ve husus fiyat listesini açıklamıyor. Unsur fiyatları hala karartılmış durumda.
Raporda şu sözler kullanıldı:
“Bu nedenle enflasyon oranını hesaplanmasına kaynak teşkil eden unsur fiyat listesi görülemiyor. Resmi ortalama enflasyon oranları düşük gelirlilerin, işçilerin günlük ömürde karşılaştığı ve hissettiği oranlar değildir. Bu nedenle DİSK-AR olarak TÜİK’in ham datalarından yararlanarak emeklilerin, dar gelirlilerin, düşük gelirlilerin hissettiği besin enflasyonunu tekrar hesaplıyoruz. Yaptığımız hesaplamaya nazaran besin enflasyonu ortalama yüzde 72 olarak gerçekleşirken emeklilerde besin enflasyonu yüzde 88,4 oldu. Üçüncü yüzde 20’lik gelir kümesinin besin enflasyonu yüzde 82,1 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik kümenin besin enflasyonu yüzde 94,1 ve en fakir yüzde 20’lik gelir kümenin besin enflasyonu ise yüzde 113 olarak gerçekleşti.”
‘EN FAKİR GELİR KÜMESİNİN BESİN ENFLASYONU YÜZDE 113’
Yüksek gelir kümelerinin daha düşük enflasyon hissettiği görülüyor. Dördüncü (yüksek) yüzde 20’lik gelir kümesinin besin enflasyonu yüzde 68,8 olurken, en yüksek gelir kümesinin besin enflasyonu ise yüzde 52,4 oldu. Böylelikle en fakir gelir kümesinin besin enflasyonu yüzde 113 olurken, en yüksek gelir kümesinin besin enflasyonu yüzde 52,4 oranında kaldı. Bu durum enflasyonun gelir kümelerine, farklı toplumsal kesim ve sınıflara nazaran kıymetli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor.
TÜFE VE BESİN FIYATLARI ARTIŞTA
TÜFE ve besin fiyatları endeksi artmaya devam ediyor. 2005 yılında 120 olan TÜFE endeksi, Ekim 2023’te 1.749’a yükseldi. 2005’te 113 olan besin fiyatları endeksi ise 2023’te 2.484’e yükseldi. Böylelikle TÜFE 2003’ten bu yana 17,5 ve 2005’ten bu yanda 14,6 kat; besin fiyatları ise 2003’ten bu yana 25 kat ve 2005’ten bu yana 22 kat arttı. 2005’te yüzde 5,8 olan yıllık enflasyon oranı 2023’te yüzde 61,4 oldu. 2005’te yüzde 3,8 olan yıllık besin enflasyonu ise 2023’te yüzde 72’ye yükseldi.
Öte yandan son yıllarda besin enflasyonu ile genel enflasyon ortasındaki fark açılmaya başladı. Ekim 2005’te TÜFE’den 7 puan eksik olan besin fiyatları endeksi Ekim 2023’te TÜFE’nin 935 puan üstüne çıktı.
